การผ่าปลานิล !!!!

อุปกรณ์ในการดำเนินกิจกรรม

1. ปลานิล

2. เครื่องมือผ่าตัด ถาดผ่าตัด

3. ไม้บรรทัด

4. ถุงมือยาง

5. ด้าย

วิธีการทดลอง

ให้นักเรียนสวมถุงมือยาง นำเตรียมปลานิลให้พร้อมสำหรับดำเนินกิจกรรม

1.ให้พิจารณาลักษณะและโครงสร้างของปลานิล

2.ผ่าตัดปลานิลโดนศึกษาส่วนต่างๆ ของอวัยวะภายในและภายนอกปลานิล

3.ศึกษาโครงสร้างของปลานิลร้อมกับชี้ส่วนประกอบ

ศึกษาระบบทางเดินอาหาร โดยปฏิบัติตามขั้นตอน ดังต่อไปนี้

1.1 ให้เอากรรไกรสอดเข้าช่องเปิดเหนือครีบก้น และตัดตามแนวลำตัวมาที่ครีบเอว (โดยถ้าเป็นปลามีเกล็ด อาจจะทำการขอดเกล็ดบริเวณท้องออกเสียก่อน เพื่อทำให้ง่ายต่อการใช้กรรไกรตัดเนื้อ เพื่อเปิดช่องท้อง)

1.2 จากนั้นค่อยๆ ตัดเนื้อเยื่อบริเวณท้องออกเพื่อทำให้ดูอวัยวะภายในได้ชัดเจนขึ้น และเมื่อตัดเนื้อบริเวณท้องทิ้งไป ก็จะเห็นอวัยวะภายใน เช่น กระเพาะ ไขมันสะสมในตัวปลา และตับปลา (ในปลาส่วนใหญ่เนื้อเยื่อตับและตับอ่อนจะอยู่รวมกันเป็นอวัยวะเดียว เรียกว่า hepatopancreas ไม่ได้แยกออกจากกันเป็น 2 อวัยวะเหมือนในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม)

1.3 ตัดเนื้อปลาส่วนท้องไล่ขึ้นไปทางปาก เพื่อดูทางเดินอาหารส่วนต้นและจะเห็นเยื่อกั้นแบ่งอวัยวะภายในช่องอกและช่องท้องของปลา

1.4 เมื่อเอาเนื้อด้านท้องของปลาออกจะเห็นว่าหัวใจอยู่ใกล้กับเหงือก และอยู่ภายในช่องอก โดยมีแผ่นปิดเหงือกซึ่งเป็นโครงสร้างแข็งช่วยในการป้องกันอันตรายและป้องกันแรงกระแทกจากสิ่งต่างๆ

1.5 ให้นักเรียนสังเกต ดูบริเวณที่ท่อทางเดินอาหาร ระบบสืบพันธุ์ และระบบขับถ่ายของเสียจากไต มาเปิดออกนอกร่างกายปลา ท่อเหล่านี้เปิดออกร่วมกันหรือไม่ (ให้นิยามของคำว่า Cloaca – เป็นช่องที่มีท่อทางเดินอาหาร ท่อจากระบบสืบพันธุ์ และท่อจากระบบขับถ่ายของเสียจากไตมาเปิดร่วมกัน พบได้ในปลา สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ สัตว์เลื้อยคลาน นก และในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมแบบโบราณ)

1.6 ให้นักเรียนสังเกต ถุงลม และไตซึ่งอยู่ติดกับกระดูกสันหลัง และอวัยวะในระบบสืบพันธุ์

1.7 วัดความยาวของทางเดินอาหารของปลาเปรียบเทียบกับความยาวของลำตัว บันทึกผล